Zachowek

Arkadiusz Słupek

Prawnik z wieloletnim doświadczeniem. Specjalizuje się w prawie spadkowym oraz prawie własności. Zajmuje się sprawami z tematyki prawa karnego oraz doradztwem obsługi prawnej firm. Oferuje doradztwo w języku angielskim, mając na uwadze klientów obcojęzycznych.

Bardzo często spotykamy się z sytuacją, w której nasi klienci zostali pominięci w spadku lub otrzymali go, ale w małych częściach. Może właśnie i Ciebie dotyczy ta sprawa. Jeśli tak, pozostań z nami i przeczytaj ten artykuł. Pamiętaj! Zachowek jest gwarantem zabezpieczających Twoje interesy w sprawach spadkowych.

Czym jest zachowek, na czym polega i jak go uzyskać? Na te pytania znajdziesz odpowiedź poniżej. 

Zachowek – czym jest?

Zachowek ma za zadanie chronić interesy osób, które zostały pominięte w spadku. Pomaga też dochodzić podziału spadku przyznanego w nierównych częściach w stosunku do innych spadkobierców. Zachowek więc ułatwia uzyskanie kwoty pieniężnej dla najbliższych zmarłego (rodziców, dzieci, małżonków, wnuków), którzy zostali pominięci w testamencie lub którzy nie otrzymali spadku w równych częściach. Istnieje możliwość ubiegania
się o zachowek, jeżeli zmarły nie sporządził testamentu lub gdy testament ten spisał. 

Przykład: Zmarł pan Marek, który był ojcem dwójki dzieci. Jednak cały swój majątek zapisał jedynie córce, pomijając syna. Syn pana Marka stwierdził jednak, że chce otrzymać część spadku po swoim ojcu. Dlatego postanowił zażądać od swojej siostry części tego spadku czyli właśnie zachowku. Część spadku, jaką uzyska syn pana Marka, jest tzw. zachowkiem. 

Uwaga! Nie każdy może dochodzić pozostawionego spadku za pomocą zachowku. 

Kto może starać się o zachowek?

O zachowek mogą starać się:

  1. Zstępni – są to osoby, które w odniesieniu do zmarłego znajdowały się z nim w linii prostej, czyli dzieci, wnuki, prawnuki itd. 
  2. Małżonek – tylko wtedy, gdy w czasie śmierci drugiego małżonka (który pozostawił spadek) ich małżeństwo wciąż trwa i nie są oni w czasie rozwodu czy separacji.
  3. Rodzice spadkodawcy

I tak na przykładzie: Pan Marek miał żonę i dwójkę dzieci. Sporządził testament, w którym cały swój majątek przekazał swojej kochance. W takiej sytuacji zarówno żona, jak i dzieci pana Marka mają prawo żądać zapłaty zachowku od kochanki. 

Komu zachowek się nie należy?

Jak już wspomnieliśmy, nie każdy może starać się o zachowek. Zachowku na pewno nie otrzymają osoby, które zostały uznane za niegodne dziedziczenia. Przejawia się to tym, że spadkodawca sporządzając testament, wskazał osoby i przyczyny, na podstawie których pozbawia ich możliwości uzyskania zachowku. Najprościej tłumacząc, wydziedzicza ich. 

Czym jest wydziedziczenie i na czym polega, przeczytasz tutaj (link artykuł o  wydziedziczeniu).

Dodatkowo zachowek nie przysługuje:

  • rodzeństwu spadkodawcy,
  • osobie, która zrzekła się przyjęcia spadku,
  • osobie, która podpisała umowę o zrzeknięciu się dziedziczenia po zmarłym. 

Wysokość zachowku przy dziedziczeniu ustawowym 

Przy dziedziczeniu ustawowym mamy do czynienia z tzw. udziałem spadkowym.

Przy dziedziczeniu ustawowym wysokość zachowku wynosi 1/2 udziału spadkowego. Dotyczy to zstępnych, małżonków oraz rodziców.  

Przykład: Pani Maria zmarła, pozostawiając po sobie testament. Miała dwie córki. Zapisała jednak cały swój majątek o wartości 100 tysięcy złotych  jednej z córek. Druga z córek Kasia twierdzi, że też coś się jej należy. Dlatego postanowiła zażądać od siostry zachowku. W takim przypadku, jeżeli Kasia jest córką pani Marii, dziedziczy ustawowo w wysokości ½ udziału spadkowego. A więc 100 tys. dzielimy na pół (bo są tylko dwie córki) Po podzieleniu kwota ta jest równa 50 tys. Następnie ½ z 50 tys. to 25 tysięcy (udział spadkowy). Podsumowując, Kasia może żądać od siostry zachowku w wysokości 25 tysięcy. To jest właśnie udział spadkowy. 

Wyjątkiem są małoletni zstępni oraz osoby stale niezdolne do pracy. Tej grupie osób przysługuje 2/3 wartości udziału spadkowego przy dziedziczeniu ustawowym.

Kto zobowiązany jest do zapłaty zachowku?

  1. Spadkobiercy – osoby, które uzyskały spadek, o który stara się osoba pominięta.
  2. Zapisobiercy windykacyjni – osoby, którym w testamencie zapisano konkretną część spadku lub cały spadek.
  3. Obdarowani na podstawie umowy darowizny – osoby, na których rzecz spadkobierca dokonał darowizny. 

Pamiętaj! W niektórych przypadkach istnieje możliwość uniknięcia zapłaty zachowku. Jak to zrobić? Sprawdź tutaj (link do artykułu „Jak uniknąć zapłaty zachowku”).

Mamy nadzieję, że ten artykuł wyjaśnił Ci pokrótce, czym jest zachowek. Jeśli jednak chcesz uzyskać więcej informacji, skontaktuj się z nami. Wytłumaczymy Ci wszystko raz jeszcze i pomożemy w doborze odpowiedniego rozwiązania dla Twojej sprawy. 

Zobacz także:
Jak uniknąć zapłaty zachowku?
Dział spadku

Arkadiusz Słupek

Prawnik z wieloletnim doświadczeniem. Specjalizuje się w prawie spadkowym oraz prawie własności. Zajmuje się sprawami z tematyki prawa karnego oraz doradztwem obsługi prawnej firm. Oferuje doradztwo w języku angielskim, mając na uwadze klientów obcojęzycznych.