Art. 9811 Kodeks Cywilny – Zapis windykacyjny  

           Zapis windykacyjny powinien kojarzyć ci się z prawem spadkowym,
a dokładniej z samym testamentem, który jest jedną z form przekazywania swojego spadku na rzecz innych osób. Jeśli chcesz sporządzić testament i zawrzeć w nim zapis windykacyjny, jesteś spadkobiercą albo zapisobiorcą windykacyjnym i chcesz dowiedzieć się więcej o tym, czym jest zapis windykacyjny, przeczytaj ten artykuł.

Zapis windykacyjny – czym jest?

          Zapis windykacyjny jest postanowieniem dotyczącym przekazania konkretnego składnika majątkowego, umieszczonego w testamencie sporządzonym za pośrednictwem notariusza konkretnemu zapisobiorcy. Na mocy tego postanowienia w momencie otwarcia spadku wskazana osoba staje się właścicielem wskazanego składnika majątkowego.

Kim jest zapisobiorca?

          Zapisobiorca to osoba otrzymująca zapis testamentowy, która jest uprawniona do konkretnego przedmiotu lub dobra określonego w sporządzonym testamencie, a nie do całego majątku spadkowego, jak ma to miejsce w przypadku spadkobierców.

Jak sporządzić zapis windykacyjny?

          Aby dokonać zapisu windykacyjnego, konieczne jest udanie się do notariusza. Wyspecjalizowany profesjonalista zaopiekuje się formalnościami związanymi z uregulowaniem sprawy. Należy pamiętać, iż tylko testament sporządzony u notariusza może zawierać ważny zapis windykacyjny. Zapis windykacyjny zawarty w testamencie odręcznym lub alograficznym będzie nieważny.

Co może być przedmiotem zapisu windykacyjnego?

          Zawarcie zapisu windykacyjnego możliwe jest wyłącznie w odniesieniu do konkretnych składników majątkowych.

Zapis windykacyjny może dotyczyć:

• Określonej rzeczy oznaczonej w sposób jednoznaczny
• Zbywalnych praw majątkowych
• Przedsiębiorstwa lub gospodarstwa rolnego
• Prawa użytkowania lub służebności
• ogół praw i obowiązków wspólnika spółki osobowej.

Czy zapisobiorca może odrzucić przypadający mu składnik majątku na podstawie zapisu windykacyjnego?

Tak. Zapisobiorca ma zawsze prawo do odmowy przyjęcia przypisanego mu składnika majątku, który staje się częścią spadku.

Jednakże może również przyjąć go wprost. Ważne jest, że nie istnieje możliwość regulowania swojej odpowiedzialności za długi poprzez przyjęcie zapisu z dobrodziejstwem inwentarza. Jeśli zapis windykacyjny zostanie odrzucony, przedmiot powraca do spadku i podlega procesowi dziedziczenia.

Kiedy zapis windykacyjny jest bezskuteczny?

1. Ustanowienie zapisu windykacyjnego traci swoją skuteczność, jeśli w chwili otwarcia spadku przedmiot zapisu nie należy do spadkodawcy lub jeśli spadkodawca był zobowiązany do jego zbycia za życia.

2. Zapis windykacyjny jest nieskuteczny w chwili ustanowienia służebności lub użytkowania. Jeśli przedmiot, który miałby być obciążony tymi prawami, nie należy do spadku lub spadkodawca był zobowiązany do jego zbycia, prawa te nie zostaną nabyte poprzez zapis windykacyjny.

Zastrzeżenie warunku lub terminu – przesłanka do nieskuteczności zapisu windykacyjnego

          Zastrzeżenie warunku lub terminu uczynione przy ustanawianiu zapisu windykacyjnego uważa się za nieistniejące, np. nie można określić w zapisie windykacyjnym, że zapisobiorca (np. syn) otrzyma samochód, jak się ożeni albo powróci do Polski po ukończeniu studiów. Jeżeli jednak z treści testamentu lub z okoliczności wynika, że bez takiego zastrzeżenia zapis nie zostałby uczyniony, zapis windykacyjny jest nieważny.

Przepisów tych nie stosuje się, jeżeli ziszczenie się lub nieziszczenie się warunku albo nadejście terminu nastąpiło przed otwarciem spadku. W takim przypadku pomija się dodatkowe zastrzeżenia, a zapis windykacyjny wywołuje automatyczne skutki zgodne z prawem.

Gdy spadkodawca wprowadza zapis windykacyjny do testamentu, może jednocześnie wskazać zapisobiorcę windykacyjnego jako zapisobiorcę zwykłego. W rezultacie zapisobiorca otrzymuje nie tylko określone prawo majątkowe, ale również przysługujący jej zapis zwykły.

Zapis windykacyjny a zapis zwykły – czym się różni?  

          Zapis zwykły różni się istotnie od zapisu windykacyjnego przede wszystkim tym, że nie wymaga zachowania formy aktu notarialnego. Można go więc sporządzić w formie testamentu odręcznego czy alograficznego.

Co ważne, w przeciwieństwie do zapisu windykacyjnego, zapis zwykły nie powoduje automatycznego przeniesienia własności przedmiotu objętego zapisem. Zapisobiorca otrzymuje jedynie roszczenie wobec spadkobierców, by wypełnili postanowienia zapisu i przekazali mu konkretną rzecz.

W przypadku zapisu windykacyjnego wystarczy udać się do notariusza, który sporządzi akt poświadczenia dziedziczenia. Natomiast w przypadku zapisu zwykłego, jeśli spadkobiercy nie wykonają zapisu dobrowolnie, konieczne staje się skierowanie sprawy do sądu i uzyskanie prawomocnego wyroku.

Zapis windykacyjny a zachowek od zapisobiercy  

Zapis windykacyjny nie powoduje, usunięcia obowiązku z zapisobiorcy dot. zapłaty zachowku. Oznacza to, że od zapisobiorcy również można żądać zachowku. Zapisobiorcy są zobowiązani do zapłaty zachowku wtedy gdy nie jest możliwe otrzymanie należnej kwoty zachowku od spadkobiercy.

          Zostałeś zapisobiorcą windykacyjnym? Chcesz sporządzić zapis windykacyjny, a może chcesz żądać zachowku od zapisobiorcy testamentowego? Skontaktuj się z nasza Kancelarią, udzielimy Ci profesjonalnej porady prawnej oraz możemy Ci w dochodzeniu Twoich roszczeń.